Doğal kaynakların hızla tükeniyor oluşu geri dönüşüm olanaklarının geliştirilmesinin önemini her geçen gün artırıyor. Atıkların yeniden üretilmesi anlamına gelen geri dönüşüm, doğaya bırakılan atık madde miktarını azaltırken, ülke ekonomisine katkı, enerji tasarrufu gibi pek çok kazanımı da beraberinde getiriyor. Ulaştırma yapıları mühendisliği alanında çalışmalar yürüten Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Ulaştırma Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Murat Karacasu ve doktora öğrencisi Dr. Mustafa Keskin “Effect of Boron Containing Additives on Asphalt Performance and Sustainability Perspective” başlıklı makalelerinde geri dönüşüm fikri ile asfalt teknolojisini buluşturuyor. İnşaat ve malzeme konusunda dünyanın en önemli dergileri arasında bulunan Construction and Building Materials’de yayımlanan ve ülkemizin ulaştırma alanında en prestijli kuruluşu, Yollar Türk Milli Komitesi (YTMK) tarafından en iyi makale ödülüne layık görülen makalede büyük çaplı malzeme atıklarının asfalt betonunda kullanılabileceği ortaya konuyor. ESOGÜ Haber’in sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Karacasu, çalışmalarına ilişkin bilgilendirmede bulunuyor, araştırmacılara sesleniyor.
Çalışmada kullanılan malzeme nedir, özellikleri konusunda bilgi verebilir misiniz?
“Eskişehir ve çevre illeri, Dünya bor minerali rezervinin yaklaşık %70’lik bir dilimini bünyesinde barındırmaktadır. Bu tesislerde BOR ve değişik türev ürünlerinin üretimi sırasında çok büyük miktarda atık malzeme ortaya çıkmaktadır. Sadece Eskişehir, Kırka’da yıllık 400.000 ton bor atığı oluşmaktadır. Araştırma, Öğütülmüş Atık Bor (ÖAB), Susuz Boraks (SB) ve Boraks Pentahidrat (BP) gibi atık bor katkı maddeleri ile oluşturulmuştur. Yani ETİ maden tesislerinde üretim sonrası ortaya çıkan resimlerde görüntüleri verilmiş olan çok büyük miktardaki atık malzeme üzerine yapılmıştır.”
Bu çalışmanın amacı nedir?
“Son yıllarda küresel ısınmanın da etkileriyle geri dönüşüm kavramı her alanda olduğu gibi inşaat mühendisliği alanında da çok önemli bir yer tutmaya başlamıştır. Yol mühendisleri geri dönüştürülebilir atık malzemeler ile asfalt betonu üretiminde bilimsel çalışmalar yapmakta ve çalışmalarını şantiye ortamında da uygulamaktadırlar. Bu çalışmanın amacı da çevre kirliliğine yol açan atık depolarının geri dönüştürülebilir bir halde asfalt betonu üretiminde kullanılmasının yollarını aramaktır. Dünya bor minerali rezervinin büyük bir bölümünü elinde bulunduran ülkemizde üretim sonunda ortaya çıkan atık borun yol inşaatı sektörünün hizmetine sokulması amaçlanmaktadır.”
Ülkemiz açısından bu durum ne anlama gelmektedir?
“Bu çalışmada söz konusu ürünü biz yol inşaatlarındaki kullanılabilirliğini araştırdık. Diğer anabilim dallarınca da bu çalışma genişletilebilir. Çünkü ortada devasa bir atık yığını bulunmaktadır. Eskişehir’ den Afyon’ a Seyitgazi üzerinden seyahat edenler Kırka’ ya gelmeden önce bu dağ haline gelmiş atık yığınını çok kolaylıkla görebilirler. İşte bu bağlamda, inşaat sektöründe kaynakların çok azaldığı günümüzde çevresel kirlilik oluşturan bir atık malzemenin kullanılması ülkemiz ekonomisi açısından oldukça önemli yeri bulunmaktadır. Bu şekilde hem çevresel kirlilik önlenmekte, hem de sürdürülebilir bir yaşam sağlanmaktadır. Zaten tüm dünyadaki çalışmalar da bu yöndedir. Biz de Ulaştırma Anabilim Dalı ve özellikle Üniversitemiz adına böyle bir çalışma yapmaktan dolayı gururluyuz. Bu noktada bizlerden desteğini her zaman esirgemeyen Üniversite yönetimine çok teşekkür ederiz.”
Üniversitemizin ilgili laboratuvarı ne durumdadır, nelere sahibiz ve yeterli miyiz?
“Öncelikle şunu belirtmek isterim. Türkiye’ de ülkemizde ulaştırma alanında asfalt betonu konusunda en donanımlı laboratuvarlara Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İSFALT) sahiptir. Bu iki laboratuvardan sonra bizim Üniversitemiz ulaştırma konusunda donanım bağlamında oldukça önemli bir yere sahiptir. Sahip olduğumuz deney alet donanımı ile birçok üniversiteye yardımcı olmaktayız. Laboratuvarımız tüm ülkemize hizmet veren bir laboratuvardır. Türkiye’nin her tarafından özel ve kamu kurumları laboratuvarımızdan faydalanmaktadır. Elbette bu faydalanmanın üniversitemize de büyük katkısı bulunmaktadır. Ulaştırma Anabilim Dalı Laboratuvarımız olarak 2005 yılından beri önemli bir noktaya gelmiş bulunmaktayız. Laboratuvarımızda gerçekleşen uygulamalı ve deneysel çalışmaların videoları Türkçe ve İngilizce olarak YOUTUBE’da tüm dünyaya yayınlanmaktadır. Gerek tüm dünyadan, gerekse ülkemiz üniversiteleri tarafından büyük beğeni almaktadır. Diğer üniversite öğretim üyeleri bu çalışmaları kullanmakta ve giderek geniş bir kitleye yayılmaktadır.”
Son olarak neler söylemek istersiniz?
“Öncelikle belirtmek isterim ki, bu çalışmada bir emek vardır. Bu emek doktora öğrencim, Dr. Mustafa Keskin, 2019 yılı bitirme projesi öğrencilerim ve şahsıma aittir. Emeği geçen tüm öğrencilerime teşekkür ederim. Ayrıca bu çalışma ortamını bizlere sağlayan Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dekanlığımıza, özellikle de başta Rektör Hocamız olmak üzere tüm Üniversite Yönetimine teşekkür ederim. Son zamanlarda Üniversite yönetimimiz Ulaştırma Anabilim Dalı laboratuvarımızın çalışma şartlarının iyileştirilmesi için yaptığımız bütün istekleri en kısa süre içerisinde karşılamışlardır. Gerçekten laboratuvarımız dünya standartlarında bir yere sahip olmuştur. Emeği geçen herkese çok teşekkür ederim.”
Murat Karacasu, lisansını 1994 yılında ESOGÜ İnşaat Mühendisliği Bölümünde tamamladı. 2019’da mezun olduğu bölümünde profesör unvanı ile öğrencilerine ders vermeye başladı. Pek çok TÜBİTAK projesi, kitap, makale ve yayını bulunan Prof. Dr. Murat Karacasu’nun araştırma alanları arasında ulaşım planlaması, ulaşım ve trafik, ulaştırma yapıları mühendisliği bulunuyor.
ESOGÜ Haber 